Overleed Willemke Heistek in 1886 en in 1920

Genealogie een bezigheid met valkuilen

Het kan toch niet waar zijn dat Willemke Heistek dochter van Pieter en van Sijke als 42-jarige voor de eerste keer komt te overlijden op de 26^e augustus 1886 en op 28 januari 1920 voor de tweede keer als zij dan 75 jaar is? Toch staat dat zo wel geschreven in de twee akten van overlijden die door de Burgerlijke Stand zijn opgemaakt!

Het begint als een sprookje. Er waren eens twee broers, Jan en Pieter, zoons van Lodewijk Janse Heystek en Maaike Bastiaansdr. den Hollander. Beiden broers zijn in Brabant geboren in de gemeente Almkerk en Emmikhoven.

Dagloner Jan Heijstek

Hij was wat men toen noemde een dagloner, dus een arbeider zonder vast inkomen. In zijn dorp is hij op enig moment Cornelia Verschoor tegengekomen waarmee hij een meer dan alleen maar vriendschappelijke band opbouwde. Hij vroeg haar ten huwelijk en trouwde haar op zaterdag 6 december 1828 in hun geboorteplaats. Cornelia was toen ongeveer drie maanden zwanger van zoon Jan die in juni van het jaar daarop ter wereld zou komen. Het was echter het derde kind waarvan Cornelia zou bevallen. Op de tweede maart van het jaar 1827 was Lodewijk geboren. Dat kind is door hun erkend en dientengevolge door de ambtenarij gewettigd waarbij in de marge van de huwelijksakte is opgetekend dat het kind Lodewijk Verschoor een natuurlijk kind is van Jan en Cornelia en dat het niet in bloedschande of in overspel “getaeld” is. Het eerste kindje van Cornelia, dochter Maaike, was reeds op de 16^e maart in 1824 op de wereld gekomen. De boreling was als een onecht kind door Jan bij de Burgerlijke Stand (BS) aangegeven en kreeg derhalve de familienaam Verschoor. De te beantwoorden vraag is nu of Jan ook de vader was van het kind. Het antwoord kennen wij niet. Hoe dan ook: het is niet op enig moment door de ouders erkend en gewettigd.

Na voor de tiende keer een zwangerschap te hebben voldragen wordt op zaterdag 30 maart 1844 Willemke geboren waarover later meer. Zij wordt als een “Heistek” in de BS ingeschreven.

Pieter Heijstek de schutter

Pieter de vijf jaar jongere broer van Jan, was schutter van beroep. Ook hij groeide op in Emmikhoven waar hij een relatie opbouwde met Sijke Vermeulen, een jonge dochter geboren in 1805. Hun relatie lijkt enigszins op die van Jan en Cornelia. Volgens de gegevens die we thans kunnen overzien was ook Sijke op haar huwelijksdag reeds moeder van een gezamenlijke kind dat zij de naam Pieter hadden gegeven en dus naar de vader was genoemd. Het kind hebben zij bij hun huwelijk erkend zodat het de naam Heijstek kon dragen.

In het gezin werden met een zekere regelmaat kinderen geboren. Hun zesde kind, een dochter, was Willemke die op 24 mei 1844 het eerste daglicht in haar ogen kreeg en dus twee maanden jonger was dan haar nichtje met dezelfde voornaam. Ook deze Willemke wordt als een “Heistek” in de BS ingeschreven.

Ter wille van de duidelijkheid worden de twee Willemkes vanaf nu onderscheiden als Willemke I en Willemke II.

Verwarring

Willemke I (dochter van Jan & Cornelia) is negentien jaar jong als zij trouwt met Nicolaas van der Koppel. Het echtpaar wordt de ouders van vijf zoons en één dochter. Hun oudste zoon is Adriaan.

Willemke II (dochter van Pieter en Sijke) trouwt eerst op haar 34^e jaar met Dirk den Dekker. Zij worden de ouders van zoon Pieter.

Op de vrijdag 27^e augustus 1886 verschijnen Cornelis de Jong en Klaas Bons voor de ambtenaar van de Burgerlijke Stand in Sliedrecht om daar als lijkbezorgers aangifte te doen van het overlijden van “Willempje Heijstek”. Geheel volgens zijn taak vult de BS-ambtenaar de nodige papieren in en tekent daarbij op dat de overledene weduwe is van Dirk den Dekker en dochter van Pieter Heijstek en Sijgje Vermeulen. Als leeftijd wordt 41 jaar ingevuld, waaruit blijkt dat een rekenfoutje zo is gemaakt. Beide Willemkes waarover het hier gaat zijn voor de 27^e augustus 1844 geboren en zouden nu dus 42 jaar zijn geweest. Desondanks zijn het genoeg aanwijzingen om zeker te stellen dat we hier te maken hebben met onze “Willemke II”.

We maken een stap in de tijd. Het is dan de donderdag de 29^e januari 1920 als Adriaan van der Koppel de zware taak heeft om bij de plaatselijke Burgerlijke Stand het overlijden van zijn moeder Willemke aan te geven. Zij overleed een dag eerder. In de Akte van Overlijden schreef de ambtenaar dat Willemke Heistek vijfenzeventig jaar oud was, weduwe van Nicolaas van der Koppel en dochter van Pieter Heistek en Sijke Vermeulen. Als dit laatste waar zou zijn, dan is Willemke II voor de tweede keer overleden. Echter, hier is sprake van een ambtelijke verschrijving. De dienstdoende ambtenaar heeft in het gemeentearchief gezocht naar de geboortegegevens van een Willemke Heistek. Toen hij een Willemke uit 1844 had gevonden, meende hij de juiste kaart in zijn handen te hebben. Hij stelde de Akte van Overlijden op en vulde daarbij zo onbewust onjuiste namen in van de door hem vermeende ouders. Volgens geldende voorschriften moet de dienstdoende ambtenaar de akte hardop hebben voorgelezen. In dit geval is dat gebeurd in aanwezigheid van de plaatselijke veldwachter. Daarbij zal het zoon Adriaan zijn ontgaan dat foutieve namen van zijn grootouders op het formulier zijn ingevuld. Helemaal vreemd hoeft dat ook niet te zijn. Grootvader Jan was al voor de geboorte van Adriaan overleden en zijn grootmoeder kende hij mogelijk alleen onder de naam “opoe”. Hoe moest hij dan verstaan dat er onjuiste namen in de overlijdensakte zijn gekomen?

Voor genealogen is dit een interessante casus en toont aan dat je nooit zorgvuldig genoeg met aangedragen informatie kunt omgaan.