Fred HeistekWe schrijven woensdag 23 februari 1814 als Abraham Heijstek (1792-1845) en Paulina Wante (1792-1873) elkaar in Colijnsplaat (Zeeland) het jawoord geven. Het huwelijk houdt op 3 maart 1845 op als Abraham op 52-jarige leeftijd overlijdt. Tijdens hun huwelijk werden vijftien nakomelingen geboren waaronder een doodgeboren kindje en zes kinderen die hun eerste verjaardag niet zouden meemaken. Hun eerst geboren kind “Jan”, zou met tachtig jaar de langstlevende van het gezin worden.
Van deze Jan Heijstek weten we dat hij kennis maakte met Elizabet Hollestelle (dochter van Cornelis en Hendrika Adriaanse de Kok). Hij vroeg haar ten huwelijk en trouwde haar te Colijnsplaat op zaterdag 15 maart 1845. Samen werden zij de ouders van dertien kinderen. Hun eerste kindje “Paulina” werd vijf maanden na de huwelijksvoltrekking geboren en zou slechts vier maanden oud worden. Vroeg overlijden van kinderen was in die tijd helaas niet ongewoon.
Hun kinderen:
Paulina *1845 – †1845
Cornelis *1847 – †1936
Pualina *1848 – †1882
Abraham *1849 – †1850
Abraham *1852 – †1854
Hendrika *1854 – †1856
Lena *1855 – †1939
Abraham *1857 – †1937
Adriaan *1860 – †1944
Jan *1864 – †1937
Cornelia *1865 – † ?
Dirk *1866 – †1952
Pieternella *1874 – † ?
Het leven in Noord-Beveland aan de Oosterschelde was in de 19e eeuw zwaar. De mannen verdienden vaak als polderwerker of als landbouwknecht een inkomen, mits werk voorhanden was. Veel agrarisch werk was seizoensgebonden, zoals de teelt van granen, aardappelen en vooral suikerbieten waar Colijnsplaat bekend om stond. Het verklaart ook de bijnaam “Peeland” aan het dorp. Pee is Zeeuws voor suikerbiet.
Koude en natte zomers in combinatie met een vochtig zeeklimaat waren debet aan slechte oogsten en dus ook minder verdiensten voor bijvoorbeeld dagloners. Maar ook een mindere behoefte aan arbeiders vanwege opkomende mechanisatie in de landbouw verstrekte bittere armoede binnen de grote gezinnen die meer regel dan uitzondering waren. Zo ook bij de verschillende takken van de Heijstekfamilie.
In de streek was sprake van een zekere sociale onrust. Arbeiders keken uit naar werk in andere streken dan alleen het Zeeuwse. Grote aantallen trokken bijvoorbeeld naar Duitsland en weer anderen durfden de grote oversteek aan naar de Verenigde Staten.
Op zijn minst opmerkelijk te noemen is dat de crisis in de landbouw waar in die tijd sprake van was, mede veroorzaakt werd door lage graanprijzen als gevolg van import van goedkoop graan uit de Verenigde Staten. Het land waar Zeeuwse boeren graag een beter bestaan wilden opbouwen.
Dirk Heijstek, de jongste zoon van Jan en Elizabet die vanwege broederdienst vrijgesteld was van dienstneming in de Nationale Millitie, had het wel gezien als polderwerker en liet zich voorlichten over de mogelijkheden in Kalamazoo, een moerasachtig gebied in de staat Michigan. Het zou zo maar kunnen dat hij informatie had ontvangen van Pieter Johannnes Heijstek die reeds in 1872 was geëmigreerd. Feit is wel dat er in Michigan veel selderij werd verbouwd en dat voor de teelt van het gewas veel mankracht nodig was.
Dirk nam een moedig besluit en besloot de grote stap te wagen. Op zijn 32e-jaar verliet hij Zeeland met vrouw en vier kinderen. In het register van emigranten liet hij als reden voor zijn vertrek optekenen: “verbetering van bestaan”. Zo werd hij een van de 32.000 Zeeuwen die tussen 1840 en 1920 naar de Verenigde Staten van Amerika vertrokken.
Van Dirk Heijstek hebben we kunnen reconstrueren dat hij op 23 oktober 1866 op Colijnsplaat werd geboren. Hij was het twaalfde kind van zijn ouders.
Op 10 juli 1891 huwt hij Pieternella Schippers (dochter van Johannis Schippers en Jacomina Karman). Pieternella zou hem dertien kinderen schenken, waarvan de eerste vijf in Zeeland ter wereld komen en de overige in Kalamazoo (USA).
Hun kinderen
Jan *1892 – †1892
Johnas *1893 – †1934
Jan L. *1895 – †1895
Jacomina Elizabeth *1896 – †1896
Cornelis Lambertus *1897 – †1964
Krijn *1898 – † ?
Abraham *1899 – †1900
Elisabeth Jacomina *1901 – †1967
Jacoba Helena *1902 – †1982
Abraham *1904 – †1966
Adrian *1906 – †1982
Richard *1907 – †1907
Nelson Richard *1910 – †1977
Pieternella Schippers overleed op de dag van de geboorte van haar laatste kind en liet Dirk vol van verdriet achter. Een jaar later trouwt Dirk met Anna Hoogerman (dochter van Harm en Gertrude) die in 1893 uit Nederland waren overgekomen. Bij haar verwekte Dirk nog drie kinderen.
Herman Darold *1915 – †1980
Richard G. *1917 – †1986
Donald Carlisle *1919 – †1997
Aangenomen mag worden dat Dirk na zijn aankomst in de USA de achtergebleven Zeeuwse familie heeft laten weten hoe het hem in het verre land verging en welke toekomstmogelijkheden hij zag. Het inspireerde zijn broers Cornelis en Jan die samen met vijf andere familieleden op 18 april 1907 de overtocht te maken. Eerder, in 1901, was er al een Maria Heijstek geëmigreerd. Bij aankomst hebben alle Heijstekken de schrijfwijze van hun familienaam aangepast aan de gewoonten ter plaatste en gingen als Heystek verder door het leven. Dirk liet zich in de USA “Richard” noemen.
Dirk “Richard” Heijstek (Heystek) bereikte een mooie leeftijd van 86 jaar en overleed op 23 december 1952. Hij is op de Riverside begraafplaats in Kalamazoo ter aarde besteld. Zijn tweede echtgenote Anna C. Hoogerman overleed op 6 juli 1961 in Kalamazoo en werd 72 jaar.
Grote families wil ook zeggen dat er veel nakomelingen zijn. Zo is er nu sprake van een grote kolonie Heystekken die elkaar geregeld weet te ontmoeten. Op de foto de gezichten zoals een Amerikaanse Heystek er anno 2014 uitziet. Allen met roots die in Nederland liggen.
De Heystek familie, mei 2014 met Liz Heystek, Benjamin Heystek, Beth Heystek, Addie, Nickolas Heystek, Ben Heystek, Eli, Duke, Dan Heystek, Heidi Heystek, Christofer Heystek, Liz K. Heystek, Kody, Zackary Daniel Heystek, Samantha Heystek, Andy M. Grove en Nina.
