Eerste Heijstek die in Rotterdam ging wonen

Rotterdam in de 18e eeuw

Hoe zou hij gereisd hebben? Het ligt voor de hand dat hij per schuit is gegaan. We hebben het hier over Dirk, zoon van Evert en Stijntje, die zijn geboorteplaats Maasdam verliet om de grote wereld in te trekken. Zijn voorouders van vaderskant zijn afkomstig van het Land van Altena die via een kort verblijf in de Hoekse Waard op het eiland Goeree-Overflakkee terecht zijn gekomen.

Doopakte Dirk Heijstek

Dirk Heijstek werd op de 21e december van het jaar 1777 gedoopt. Hij zal ook op die dag zijn geboren of mogelijk een dag eerder. Zijn vader kennen we als Evert Heijstek (geboren in Almkerk) en zijn moeder als de in Maasdam geboren Stijntje Kuijpers.

Maasdam, een plaatsje dat reeds in het jaar 1300 in documenten werd genoemd en dat in de 17e eeuw uitgroeide tot een dorp van belang. In de twee eeuwen daarna ontwikkelde het zich tot een welvarend dorp. Het dorp Maasdam ligt vrijwel geheel ten zuiden en ten oosten van de Binnenmaas. Deze rivier die vroeger een verlenging van de Oude Maas was, verlandde en werd hier afgedamd. Aangenomen wordt dat deze dam omstreeks 1270 is gelegd. De plaatsnaam Maasdam lijkt zich zo te verklaren.

Dirk Evertse Heijstek komt uit een gezin waarin tien kinderen zijn geboren. Als negende kind was hij de laatstgeboren zoon. Voor zoverre het ons bekend is heeft hij zijn jeugdjaren in Maasdam doorgebracht. In de periode dat hij volwassen ging worden was hij niet bepaald honkvast. Zo stond hij enige jaren ingeschreven als inwoner van Den Bommel aan het Haringvliet. In 1797 woonde hij in het dorpje Sommelsdijk. Van beroep was hij toen schippersknecht. Vandaar verhuisde hij naar waarschijnlijk Ooltgensplaats. Een voorgenomen huwelijk van hem werd daar op de 18e april 1804 afgekondigd. In een proclamatie werden de inwoners van dit kerkringdorp geïnformeerd dat jongeman Dirk Heijstek en jongedochter Anna Leenburgh in Rotterdam in ondertrouw waren gegaan. Wie “wettige of rechtvaardige redenen” tegen dit voorgenomen huwelijk had, kon daar bezwaar tegen aantekenen. Het zogenoemde eerste gebod werd op 22 april 1804 afgekondigd, het tweede op 29 april en het derde en laatste op 6 mei 1804.

Afkondiging huwelijk Dirk Heijstek en Anna Leenburgh, Ooltgensplaat

Het voorgenomen huwelijk werd ook in Rotterdam op drie opeenvolgende zondagen afgekondigd. Bezwaren blijken niet te zijn binnengekomen zodat het huwelijk in Rotterdam op de zesde mei van dat jaar werd gesloten. Vanaf zijn huwelijk woonde Dirk in Rotterdam en was daarmee de eerste Heijstek in de grote havenstad.

De huwelijkse staat kwam Dirk Heijstek goed uit. Door de gemeente Rotterdam werd hij ingeschreven om dienst te nemen in het leger. Op grond van zijn huwelijk werd hij door de Nationale Militie hiervan vrijgesteld, hetgeen in een document werd vastgelegd. Ter voorkoming dat deze vrijstelling door anderen werd misbruikt, werden de persoonlijke kenmerken van hem vastgelegd. Zodoende weten wij nu nog dat Dirk een lengte had van 3 voet, 4 duim en 2 streek. Hij een rond gezicht had, bruine ogen, een kleine mond en een platte neus. Verder werd van hem genoteerd dat hij niet kon schrijven. Zijn beroep was toen nog schipper.

Een hoge leeftijd zou Johanna Limburg niet bereiken. Zij overleed op 38-jarige leeftijd en had toen vijf kinderen ter wereld gebracht.
Jan Heijstek (1805-1869) Steijntje Heijstek (1806-1808)
Steijntje Heijstek (1806-1808)
Dirk heijstek (1809-1872)
Maria Heijstek (1812; overleed na 19 dagen)
Maria Heijstek (1818; overleed na 9 maanden)

Johanna Limburg overleed twintig dagen na de geboorte van haar laatste kind. Aan het krijgen van kinderen was in die tijd voor vrouwen nog een groot risico verbonden. Dat haar verlijden in relatie stond met de laatste geboorte is aannemelijk.

Afkondiging huwelijk Dirk Heijstek & Margrieta de Swaen

Weduwnaar Dirk, die in Rotterdam aan de Schiedamsche Dijk woonde, kreeg een relatie met de in Den Haag geboren en daar in de Grote Kerk gedoopte weduwe Margrieta de Swaen. Haar doopdatum is 9 juni 1779. Zij is een dochter van Frans de Swaen en Johanna Margrieta de Voogt. Hoewel geboren in Den Haag, woonde zij nu aan de Botersloot in Rotterdam

Voor een huwelijk hadden zij onder meer toestemming nodig van wederzijdse ouders. Drie van hun waren overleden wat blijkt uit overlegde aktes van overlijden. De vader van de bruid was nog wel in leven. De gezondheid van deze man hield helaas niet over. Als zieke gelegen in het Gasthuis aan de Hoogstraat in Rotterdam werd hij bezocht door notaris Cornelis Hendricus van der Looij. Na van de vader gehoord te hebben dat hij “volkomen genoegen te nemen van het voorgenomen huwelijk zijne dochter”, stelde de notaris een document op waarmee de huwelijkstoestemming werd vastgelegd. Het officiële stuk werd door de vader ondertekend. Uit dit document blijkt ook dat Dirk Heijstek in die tijd niet meer als schippersknecht werkzaam was, maar een inkomen verdiende als koekkramer. Nakomelingen van hem zouden later in Rotterdam en omstreken bekend worden als poffertjesbakker.

Op 1 november 1820 worden Dirk en Margrieta in Rotterdam met elkaar in de echt verbonden. Of er binnen het huwelijk kinderen zijn geboren is niet vastgesteld. Gelet op de leeftijd van de weduwe ligt dat niet voor de hand. Dirk overleed op 62 jarige leeftijd. In zijn akte van overlijden is vermeld dat hij aardappelventer van beroep was. Waaruit blijkt dat Dirk van vele markten thuis is geweest en niet te beroerd te werken voor zijn huishouden.

Op vijf december 1864, ’s morgens om 09:0h overleed Margrieta in een woning aan de Goudschestraat te Rotterdam. Zij was toen 85 jaar. In haar overlijdensakte wordt haar naam als Margaretha de Zwaan geschreven.