Wedstrijdleider op de radio

Willem had zijn handen meer dan vol aan de totstandkoming van de nieuwbouw en aan het leiding geven aan muziekschool en conservatorium, maar had in die periode toch tijd vrij kunnen maken voor diverse andere zaken. Van november 1961 tot juni 1962 vond, met Willem als wedstrijdleider (“ik heb al vaker contact gehad met de radio, ik ben namelijk binnenkort voor de achtste keer docent aan de internationale dirigentencursus in Hilversum”) elke zaterdagavond bij de K.R.O.-radio een wedstrijd in muziekliteratuurkennis plaats onder de naam “Wie ’t weet mag het zeggen”. Twee groepjes van twee conservatoria of universiteiten, elk bestaande uit vier à vijf personen, kreeg vier muziekwerken te horen en het was de bedoeling dat zij de namen van de componist en de titel zouden raden. Willem na afloop van de uitzendingen: “Ik ben blij dat niet Maastricht winnaar is geworden. Ik heb met alle geweld trachten te voorkomen dat het de schijn had dat ik iets met de jongens had geprepareerd. De muziekfragmenten kwamen trouwens pas op het allerlaatste ogenblik. Er is over gesproken dit programma volgend jaar voor de TV te brengen”.

 

Vaak in het nieuws

Ik schreef het al eerder: bij de voorbereidingen voor dit artikel nam ik naast het jubileumboek van het Conservatorium Maastricht ook een aantal krantenarchieven door. Daarbij werd duidelijk dat Willem met grote regelmaat in het nieuws was, maar ook dat hij een veel gevraagd persoon was. Een willekeurig aantal van deze berichten uit de media in de eerste helft van de jaren zestig om aan te tonen welk “een bezig baasje” hij was:

In mei 1962 verdiept een select gezelschap van vertegenwoordigers van het culturele leven in Limburg zich in de blaasmuziek als vorm van volkscultuur. Hierbij was hij discussieleider.

In juni 1962 marswedstrijden en defilédemonstraties op het Vrijthof in Maastricht, waarbij hij lid was van de jury.

In december 1962 voert hij een lang gekoesterd voornemen uit en kondigt een zestal kamermuziekconcerten aan, die gehouden werden in de aula van het conservatorium.

In januari 1964 werd hij benoemd in een commissie voor toekenning van rijksbeurzen voor muziek, ingesteld door het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.

In juni 1964 zijn er orgelfeesten in het Limburgse plaatsje Eys. Hier is hij lid van het comité dat de organisatie in artistieke zaken moet adviseren.

Ook in latere jaren zouden soortgelijke berichten over vertegenwoordigingen, benoemingen, enz. van Willem Hijstek regelmatig het nieuws blijven halen.

 

Kerstnachtmis Maastricht voor camera’s Eurovisie

In 1964 was de Eurovisie-uitzending van de Nachtmis in de Basiliek van Onze Lieve Vrouw in Maastricht een zeer bijzonder gebeuren en een eervol te noemen uitverkiezing. Elf West-Europese landen namen de KRO-uitzending over en konden miljoenen kijkers in de Kerstnacht kennisnemen van het cultureel potentieel. Drie koren namen deel: het kerkelijk zangkoor, maar ook de zeer bekende Maastreechter Staar en het koor van het Conservatorium Maastricht. De algehele muzikale leiding was in handen van Willem Hijstek. “Deze korenbundeling en toegepaste taakverdeling zijn ideaal en tot op grote hoogte onvergelijkbaar. We hebben willen aantonen dat deze stad over een rijk potentieel beschikt en dat Maastricht als oude cultuurstad terdege bij-de-tijd kan zijn.”

 

 

 

 

 

 

 

 

Frater Venantius

Hoewel inmiddels ruim vijftig jaar geleden, zullen velen het zich wellicht nog herinneren. De toen zeer bekende conferencier Wim Sonneveld vertolkte op zijn eigen kenmerkende wijze de rol van frater Venantius. Een bericht uit 1965:

“De meest bekende “frater” van het land, Venantius met de zachte g, in de wereld Sjeng oftewel Wim Sonneveld staat een grootse Limburgse huldiging te wachten. De carnavalsvereniging van Wybre[1] die er enkele jaren geleden toe over ging, personen met bijzondere culturele verdiensten en duidelijke relaties “met het zuiden” te eren met een speciale legpenning. Aan de buitengewone zitting van de Raad van Elf werken de “echte” zingende fraters van het theologicum van de Missionarissen van het Heilig Hart mee en het M.S.C.–sextet mee. Na de overreiking van de decoraties brengen zij hun “confrater” een gezongen hulde. De directeur van het Conservatorium Maastricht, Willem Hijstek, was meteen voor dit plan gewonnen. Het Symfonie Orkest van dit instituut luistert derhalve de “Venantius-zitting” met toepasselijke muziek op”.

 

De Vingers van Willem Hijstek

De redactie van het schoolblad van de St. Vincentius Kweekschool had in juni 1966 een interview met Willem. Op een gegeven moment vraagt Willem: “Zie je die vlek daar beneden op de vloer in de hal?” Hij wijst daarbij naar een sterk contrasterende abstracte figuur in gestreept marmer. De grillige vormen hebben wel iets weg van een stel reuzengrote beweeglijke vingers. “Dat noemen ze de vingers van de directeur, hij kan nergens afblijven en zit overal aan. Goldfingers!” lachte hij.

 

Ook directeur van de Toneelacademie

Gedwongen door de eisen van de in 1968 aangenomen wet op het voortgezet onderwijs stelde het college van Burgemeester en Wethouders van Maastricht voor om het Conservatorium Maastricht te doen samengaan met de Toneelacademie. Deze laatste had niet het wettelijk vereiste minimum aantal leerlingen en gezien de gemeenschappelijkheid van een aantal vakken en doelstellingen werd tot deze fusie besloten. Het kreeg de nieuwe naam “Conservatorium voor muziek en dramatische kunst”. Directeur werd Willem Hijstek met als adjunct de voormalige directrice van de Toneelacademie, Antoinette de Visser.

 

Zestiende dirigentencursus

Toen in 1952 de eerste editie van de dirigentencursus plaatsvond op de radio, was Willem Hijstek één van de docenten. Dat was hij nog steeds toen in juni 1968 de zestiende editie van deze internationale cursus werd uitgezonden. Zoals te doen gebruikelijk werd de cursus via de radio aangekondigd. Van het blaadje met de tekst die de nieuwslezer moest voorlezen kan men hiernaast kennisnemen.

 

TELEAC-cursus

In 1968 werd via TELEAC op de televisie de cursus NOTEN EN TONEN uitgezonden. Een cursus speciaal bestemd voor koorzangers, die hun vaardigheden in het toon treffen, van het blad zingen, e.d. willen vergroten. De instructies werden door Willem Hijstek door een schriftelijke samenvatting begeleid.

 

Evenals in het vorige decennium werd Willem Hijstek weer diverse malen benoemd in diverse commissies. Of het in 1971 de leiding betreft van een studiedag om tot een duidelijker inzicht en samenwerking op cultureel gebied te komen of in 1972 wanneer hij door de minister werd gevraagd zitting te nemen in een commissie van advies voor het toekennen van tegemoetkomingen voor muziekstudie in het buitenland, op Willem kon men altijd rekenen!

 

 

 

Conservatorium groeit uit jasje

Het is februari 1974, het was nog geen tien jaar geleden dat het nieuwgebouwde conservatorium in gebruik kon worden genomen als een bericht in de krant verscheen:

“Het Conservatorium in Maastricht, qua leerlingental mede het grootste van het land, kan de stroom van jonge mensen die de muziek tot hun beroep kiezen nauwelijks meer verwerken. Het conservatorium is zogezegd uit zijn jasje gegroeid. Zelfs op zondagen wordt er druk gelest en gestudeerd. Directeur Willem Hijstek heeft het euvel aan den lijve ondervonden. Hij moet om de haverklap zijn riante kamer afstaan aan leerlingen die het ensemblespel beoefenen. Toch heeft de directie een massa ideeën ontwikkeld over de functie van een “tweede conservatorium”. Willem Hijstek hierover: “Ik zie de dependance het liefst om de hoek, daarmee is de ontplooiing op muzikaal gebied het best gediend Over het droomgebouw: „Ik denk aan een orgelzaal, een opera-studio, een afdeling electronische muziek, een accommodatie voor slagwerkers, een ruimte met opname-apparatuiur en last but not least een muziek-dramatische afdeling voor het sternvak. Het zijn allemaal ruimten die wij in feite niet meer ter beschikking hebben".

 

Ridder in de Orde van Oranje Nassau

Ergens in (weer) een artikel over Willem in november 1964 eindigde de auteur zijn verhaal met de volgende zin: “Een behoorlijk lintje voor Willem Hijstek mag er dan wel bij wezen”. Toch zou het nog tien jaar duren eer hij daadwerkelijk een lintje kreeg. Op 29 april 1974 werd hij uitgenodigd ten stadhuize van zijn woonplaats Cadier en Keer en werd hem door de burgemeester medegedeeld dat het Hare Majesteit de Koningin had behaagd hem te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Dat Willem zijn onderscheiding ten volle verdiende, daar was een ieder van overtuigd.

 

 

 

 

Eervol ontslag

Een bericht uit de krant van 4 april 1979:

“De gemeenteraad van Maastricht heeft gisteravond eervol ontslag verleend aan Willem Hijstek, directeur van het Conservatorium Maastricht voor Muziek en Toneel. De Heer Hijstek stapt op wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. In het belang van het onderwijs aan beide instituten zal de Heer Hijstek tot 1 augustus, het einde van het schooljaar, in functie blijven. Met unanieme adhesie van alle raadsfracties betuigde drs. P. Verhagen zijn bijzondere waardering voor het vele werk van de Heer Hijstek. Hij stelde dat de naam van het Conservatorium Maastricht en die van de Toneelacademie onder leiding van Willem Hijstek een bijzondere klank heeft gekregen, zodat Maastricht op dit vlak in menig opzicht koploper is geworden.

 

Ook het jubileumboek besteedde aandacht aan Willems afscheid:

Onvermoeibaar gaf hij twintig jaar leiding aan “zijn” conservatorium. Hij heeft de lijnen uitgezet waarlangs het conservatorium zich kon ontwikkelen als gerenommeerde professionele instelling. Hij was de pionier die het Maastrichtse muziekonderwijs gedegen organiseerde. Onder zijn bevlogen leiding en door zijn relaties met talrijke musici uit de Randstad en in een latere fase met musici uit Luik, Brussel, Aken en Keulen, slaagde hij erin docenten van naam aan te trekken. In de bestuursperiode “Hijstek” groeide de opleiding van het vereiste minimum van 150 tot ruim 600 studenten. Nog steeds wordt de naam van Hijstek in conservatoriumkringen met sympathie en ontzag voor zijn charisma uitgesproken.

 

Het boek ging ook nog in op Willems strijd voor de problemen van de huisvesting:

“Willem Hijstek hamerde er bij het college van B en W in de jaren zeventig voortdurend op dat er een structurelere oplossing moest worden gevonden voor de huisvestingsproblemen van de muziekschool en die kon zijns inziens alleen maar gelegen zijn in nieuwbouw. Per 1 augustus 1979 ging hij met pensioen zonder dat dit nijpende huisvestingsprobleem was opgelost. Het zou nog vier jaar duren eer zijn opvolger een nieuw onderdak vond.”

 

14 juli 1982 overlijdt Willem Hijstek

Het was welhaast vanzelfsprekend dat de media veel aandacht besteedden aan het overlijden van Willem Hijstek. Hij overleed op 14 juli 1982 in het Annadal Ziekenhuis van Maastricht. Hij was al enige tijd ziek, maar tot april 1982 was hij nog gastdocent aan “zijn”conservatorium.

Eén van de berichten was exemplarisch voor de mooie woorden die aan Willem waren gewijd:

“Willem Hijstek stond bekend als een charmante man met stijl, die altijd gereed stond voor zijn docenten en studenten. Een figuur die overal een oplossing voor kon bedenken en het muziekonderwijs niet alleen in Maastricht maar ook in heel Nederland belangrijke impulsen gaf”

 

 

 

 

 

 

 

 

Het Willem Hijstek Kwartet

Iets meer dan zes jaar na zijn overlijden kwam men Willems naam nog weer eens tegen in de kranten. Begin 1988 werd een jeugdig strijkkwartet gevormd voor deelname aan een concours in Heerlen. Het kwartet noemde zich Het Willem Hijstek Kwartet en behaalde de finale en putte daaruit moed om door te gaan. De Limburgse media waren enthousiast en noemde het kwartet een aanwinst. Verdere optredens waren er onder andere als koffieconcerten op zondagmorgen.

 

Hij was een BN’er

In deze tijd zou Willem naar alle waarschijnlijkheid een BN’er genoemd worden, U weet wel een Bekende Nederlander. Talloze malen werd zijn naam genoemd in de media, niet alleen in kranten, maar ook via de radio en televisie. Veel lof werd hem toebedeeld in het al diverse malen geciteerde jubileumboek. Kortom, hoewel ik Willem Hijstek niet persoonlijk heb gekend, heb ik hem door mijn naspeuringen toch goed leren kennen. Het was me een waar genoegen!!

 

AFSTAMMINGSREEKS

 

I          WILHELMUS JOSEPHUS HIJSTEK

Geboren in Nijmegen op 22 april 1914 en overleden in Maastricht op 14 juli 1982. Trouwde op 22 augustus 1946 in Nijmegen met Joanna Alphonsa de Lange, geboren in Amsterdam op 31 mei 1919

 

II         WILHELMUS CORNELIS HIJSTEK

Geboren in Nijmegen op 22 november 1886 en aldaar overleden op 13 januari 1947. Trouwde op 29 november 1913 in Nijmegen met Maria Petronella van Haaften, geboren in Wageningen op 17 mei 1890 en overleden in Nijmegen op 3 juli 1973.

 

III       WILHELMUS CORNELIS HIJSTEK

Geboren in Gorinchem op 23 februari 1860 en overleden in Nijmegen op 26 december 1938.

Trouwde op 31 oktober 1883 in Nijmegen met Catharina Johanna Maria Schifferstein, geboren in Zutphen op 25 december 1853 en overleden in Nijmegen op 14 juni 1927

 

IV       CORNELIS HEIJSTEK

            Geboren in Sleeuwijk op 3 december 1829 en overleden in Nijmegen op 25 maart `        1906

Trouwde voor de 1e keer op 6 oktober 1855 in Vuren met Hendrina de Jong, geboren in Dalem op 16 maart 1832 en overleden in Gorinchem op 23 januari 1855

Trouwde voor de 2e keer op 14 december 1859 in Gorinchem met Maria Ewijck, geboren in De Werken en Sleeuwijk op 14 februari 1829 en overleden op 10 januari 1863 in Rotterdam

Trouwde voor de 3e keer op 22 oktober 1863 in Nijmegen met Elisabeth Magermans, geboren in Maastricht op 30 juni 1837 en overleden in Nijmegen op 31 december 1917

 

V         ADRIAAN HEIJSTEK

Geboren in Colijnsplaat op 27 maart 1790 en overleden in De Werken en Sleeuwijk op

            24 mei 1849.

Trouwde voor de 1e keer op 15 september 1819 in Heusden met Maria van der Heijde, geboren in Heusden op 4 oktober 1792 en aldaar overleden op 28 maart 1827

Trouwde voor de 2e keer op 1 maart 1830 in De Werken en Sleeuwijk met Christina van Iersel, geboren in Drongelen op 13 maart 1806 en overleden in De Werken en Sleeuwijk op 2 november 1887.

 

VI       CORNELIS HEIJSTEK

            Geboren in Colijnsplaat op 3 februari 1750.

            Trouwde voor de 1e keer met Adriana Galjons

            Trouwde voor de 2e keer op 26 februari 1784 in Colijnsplaat met Zusanna Snodijk

Trouwde voor de 3e keer op 29 juli 1804 in Colijnsplaat met Lena Cornelisse van Espen, geboren in Colijnsplaat op 26 maart 1753

 

VII      WILLEM JANSE HEIJSTEK

            Gedoopt in Colijnsplaat op 28 november 1703

            Trouwde in april 1729 in Colijnsplaat met Cornelia Heijman

 

VIII    JAN WILLEMSZ. HEIJSTEK

            Gedoopt in Colijnsplaat op 3 oktober 1674

Trouwde in Colijnsplaat met Catlijntje Pieterse Bouman, gedoopt in Colijnsplaat op 31 mei 1682

 

IX       WILLEM GUILLIAEMS HEIJSTEK

Trouwde in 1672 in Colijnsplaat met Magtelijntje Jans Vate, gedoopt in Colijnsplaat op 9 december 1646

 

X         GUILJAAM HEIJSTEK

            Geboren in Uitwijk

            Trouwde met Peterken Hendricx

 

XI       LODEWIJK HEIJSTEK

            Geboren in Bergeyk rond 1570

 

 

Lees ook: Willem Hijstek, een leven lang met muziek, deel 1


[1] In betreffende krant was duidelijk als plaats Wybre vermeld, echter als zodanig niet te vinden. Wellicht werd hier bedoeld de in de omgeving liggende gemeente Wylre.