Mijn vader is een Heistek en mijn moeder een Verschoor. Vandaar dat ik Fred Heistek-Verschoor ben. Zijn de in Bergeijk geboren Lodewijk Heijstek en de in Charlois geboren Pieter Diericx Verschoor nu ook mijn voorouders?
Om te weten of ik in een directe lijn afstam van de voornoemde Lodewijk Heijstek, is het niet van belang dat er naar de geschreven familienaam wordt gekeken. Dat onze namen anders worden geschreven (Heijstek resp. Heistek) is het gevolg van een ambtelijke verschrijving.
Even terug in de tijd: Maarten Heijstek (1807-1889) trouwde in 1837 in Rotterdam met Maria Selarioen. Samen kregen zij zes kinderen. Vijf van hun kinderen werden door de ambtenaar van de Burgerlijke Stand ingeschreven als een Heijstek, maar toen de geboorte van Maarten Johannes werd ingeschreven vergiste de ambtenaar zich door de naam als Heistek vast te leggen. Dit had als consequentie dat de elf kinderen van Maarten Johannes door het leven zouden gaan als een Heistek. Hun jongste kind was Theodor Friedrich Wilhelm Heistek. Hij is mijn grootvader, vandaar ook dat ik mijn familienaam schrijf als Heistek. De ambtelijke verschrijving hinderde Maarten Johannes niet, hij bleef zijn leven lang de naam als Heijstek schrijven.
Overerving
Ieder mens heeft 23 paar chromosomen waarvan één paar geslachtschromosomen (X en Y) die zijn of haar geslacht bepalen. Zo heeft een vrouw twee X-chromosomen en een man één X-chromosoom en één Y-chromosoom. Het Y-chromosoom is door de biologische vader aan het mannelijke kind doorgegeven. Men spreekt dan over overerving en is daardoor geschikt, om te testen wie de biologische vader is van een mannelijk kind.
Als ik, Fred Heistek, in directe lijn afstam van de Bergeijkse Lodewijk Heijstek zou ik dus drager zijn van zijn Y-chromosoom. In plaats van een DNA-test te doen ben ik eerst verder teruggegaan in de tijd en kwam uit bij Geertruij Evertse Heijstek (~1706-1767, Almkerk).
DTB registratie doop Geertruij Heijstek
Partners van Geertruij
Van Geertruij is het bekend dat zij op de 29e oktober 1730 in Almkerk trouwde met de dragonder Carel Johannes Coene. Met hem kreeg zij vier kinderen. Of Geertruij van hem is gescheiden of dat Carel vroeg is overleden laat zich niet achterhalen. Vast staat wel dat Geertruij in 1747 in Almkerk trouwde met Joost Pieterse Berm (overleden 1756) en in 1760 voor de derde keer trouwde en dan in Woudrichem met Maarten Ruijter.
Na haar huwelijk met Carel Johannes Coene en voor haar tweede huwelijk, is Geertruij als ongehuwde vrouw tweemaal van een kind bevallen. Als eerste van zoon Evert, die op de 4e april 1739 in Almkerk werd gedoopt waarbij in het kerkelijk doopregister werd aangetekend dat het kind “in onecht gewonnen” werd. Drie jaar later beviel Geertruij van dochter Alida. Bij haar naam in het doopboek werd geschreven dat het kind in onecht werd verwekt.
DTB registratie Evert Heijstek
Als een vader onbekend is krijgt het kind automatisch de familienaam van de moeder. Wordt het kind niet erkend of bij een huwelijk gewettigd, dan behoudt het de naam van de moeder. Vandaar dat zowel Evert als Alida als een Heijstek door het leven zijn gegaan. Evert droeg dus het Y-chromosoom van zijn biologische vader die geen Heijstek was en dus niet dat van Lodewijk Heijstek. Volgens de stamboom is Evert wel een voorvader van mij zodat kan worden vastgesteld dat Heijstek stamvader Lodewijk Heijstek niet mijn voorvader is.
Vroedvrouw en onbekende vader
Vroedvrouwen hebben langere tijd zich moeten inspannen om de naam van de verwekker van een kind waarvan moet worden bevallen te achterhalen. Zo is er in Ridderkerk een vroedvrouw beëdigd waarbij in het document is aangetekend: “ Ende dat ik de ongehuwde vrouwpersoon in ’t verlossen niet sal behulpsaam sijn voor dat sij mijn onder Eede sullen verklaart hebben wie vader van haar kind is”.
Of Geertruij Heijstek bij de bevallingen van Evert en Alida onder druk is gezet de naam van de manspersoon te noemen heeft zich niet laten achterhalen.
Pieter Diericx Verschoor
Nu is gebleken dat de Bergeijkse Lodewijk Heijstek geen voorvader van mij is, is de volgende te beantwoorden vraag of ik wel in een directe lijn afstam van Pieter Diericx Verschoor. Hij is een voorvader van mijn moeder, dus ik kan geen drager zijn van het Y-chromosoom van Pieter Diericx. Via mijn grootvader Huibregt Verschoor heb ik zijn voorvaders opgezocht en stuitte op Dina Verschoor (1815-1849). Zij is een dochter van Teunis Verschoor en van Kaatje Witman.
Registratie geboorte Dina Verschoor
Zondermeer opvallend is het dat de aangifte van de geboorte van Dina pas na ruim vier maanden heeft plaatsgevonden.
Kindmoeder
Dina, die later ook wel Dingena werd genoemd is reeds op haar veertiende in Oud en Nieuw Herkingen bevallen van een zoon die zij de naam Huibrecht heeft gegeven. Een partner werd in de geboorteakte niet genoemd wat niet opmerkelijk is vanwege de bijzonder lage leeftijd van de moeder. Zij was met recht een kindmoeder.
Registratie geboorte Huibrecht Verschoor
Toen Dina (Dingena) Verschoor 28 jaar oud was trad zij op 20 oktober 1843 in Dirksland in het huwelijk met Pieter Doornheim. Op hun trouwakte zijn geen aantekeningen te lezen dat zoon Huibrecht wordt erkend of geëcht. Redelijkerwijze mag dan worden aangenomen dat Pieter pas later in het leven van Dina is gekomen. De biologische vader van Huibrecht Verschoor laat zich derhalve niet achterhalen. Het huwelijk van Dina met Pieter duurde helaas slechts een handvol jaren. Op de vierde januari 1849 overlijdt Dina. Zij is dan nog maar 33 jaar oud.
Huibrecht trouwde als 24-jarige met Lodewica Kroon. Op de huwelijksdocumenten wordt uitsluitend Dina Verschoor als ouder genoemd en geen vader.
Conclusie
Mijn naam is en blijft Fred Heistek-Verschoor maar uit genealogisch onderzoek is gebleken dat ik niet afstam van Lodewijk Heijstek en ook niet van Pieter Diericx Verschoor. Daarom niet getreurd, het is niets meer of minder dan een wetenswaardigheid.
***